نگاهی به فرهنگ و موسیقی اقوام لُر

 

بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی در مناطق لرنشین، تصویری از رقص و پایکوبی بر قطعه‌ای سفالی به دست آمده که قدمت موسیقی در این منطقه را به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح رقم می‌زند.

به گزارش خبرگزاری شنو، موسیقی لری از تنوع و پیشینه‌ای کهن برخوردار است که به دو بخش کلی، موسیقی‌های آوازی (کلامی) و موسیقی‌های‌سازی تقسیم می‌شود، هم‌اکنون موسیقی لری در قالب ترانه به هفت بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از موسیقی و ترانه‌های غنایی و عاشقانه، موسیقی و ترانه‌های حماسه رزمی، موسیقی و ترانه‌های سوگواری، موسیقی و ترانه‌های فصول، موسیقی و ترانه‌های کار، موسیقی و ترانه‌های طنز و سرودهای مذهبی.

موسیقی و ترانه‌های غنایی و عاشقانه: شامل ترانه‌ها و آهنگ‌هایی است در وصال یا فراق معشوق مانند ترانه‌های هی لو، بینا بینا، کیودار یا نغمه‌های شیرین و خسرو، ساری خوانی، میربگی (میرونه) و ده‌ها ترانه دیگر که در مقام‌های مختلف موسیقی لری اجرا می‌شود.

موسیقی و ترانه‌های حماسه رزمی: این سرودها بیانگر ارزش‌های حماسی و رزمی جنگاوران در میان ایل هستند. مانند جنگ لرو، دایه دایه یا مقام‌های موسیقی بدون کلام که در رزم‌گاه و مسابقه به کار رفته‌اند، مانند جنگه را، سوارهو و نقاره.

موسیقی و ترانه‌های سوگواری: این موسیقی بیشتر جنبه آیینی داشته‌است و در مواقع سوگواری از روزگار کهن تاکنون کاربرد فراوانی دارد، مانند چمری یا سایر مقام‌ها، از جمله، سحری، پاکتلی، شیونی و ده‌ها مقام دیگر.

موسیقی و ترانه‌های فصول: موسیقی و ترانه‌های ویژه فصول مختلف مانند برزه کوهی، ماله ژیری، کوچ بارو.

موسیقی و ترانه‌های کار: به منظور سهولت و تسریع در کار مردان و زنان ایلاتی، این ترانه‌ها به صورت فردی یا دسته جمعی خوانده می‌شود، مانند ترانه‌های گل‌درو (برزیگری)، هوله (خرمن کوبی)، مشک زنی، شیردوشی و چوپانی.

موسیقی و ترانه‌های طنز: این ترانه‌ها اغلب به صورت فی البداهه در هجو شخص یا موضوع یا مکانی سروده شده و برخی اوقات نیز با حرکات نمایشی طنز آلود فرد یا افرادی همراه بوده‌است.

سرودهای مذهبی: بر اساس کلام‌های یارسان (از سروده‌های اهل حق) بوده، جنبه عرفانی و اعتقادی آن بسیار عمیق است. مانند ضامن آهو، سرای خاموشان (شهر بی‌صدا) و دوازده کلام یاری.

تاریخچه

بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی در مناطق لرنشین، تصویری از رقص و پایکوبی بر قطعه‌ای سفالی به دست آمده که قدمت موسیقی در این منطقه را به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح رقم می‌زند. همچنین از آثار و شواهد به دست آمده در این مناطق تصاویری از آلات موسیقی دوران مانند شیپور و تنبور بر روی ظروف نقره وجود دارد که حاکی از رواج موسیقی نزد این قوم در عهد ساسانی است. امروزه نیز برخی از نغمه‌های باستانی در قالب مقام‌های موسیقی قومی باقی‌مانده‌است.

البته توالی و ترتیب به هنگام اجرای رقص صورت می‌گرفت و در صورت دیدن سواران، مقام‌های موسیقی رقص قطع می‌گردید و به اجرای مقام‌های سوارکاری (موسیقی رزمی) می‌پرداختند. مثلاً اگر مقام هل پرکه در حال اجرا بود، با دیدن سواران مقام نقاره نواخته می‌شد که در ابتدای مقام‌های موسیقی سوارکاری است. در مناطق لرنشین توالی و ترتیب موسیقی غنایی بدین گونه‌است:سنگین سما، دوپا، سه پا، شانه شکی، گاه ضمن اجرای این مقام‌ها، مقام‌های دیگری مانن شیرین و خسرو، و سارو خوانی نیز اجرا می‌شود.
از ترانه‌های مشهور قوم لر می‌توان به قدم خیر، رنگینه، کش طلا (کفش طلا)، صنم گل و هالو گنم خر اشاره نمود. موسیقی و ترانه‌های حماسی در قوم لر در دو جهت عمل نموده‌اند. تشویق ایلات و عشایر به شرکت و حضور در میدان‌ها نبرد (مانند ترانه دایه دایه) و حفظ و زنده نگهداشتن یاد برخی از شخصیت‌های حماسی قوم لر در دو بخش بی‌کلام، مانند مقام‌های سحری، نقاره، شاره را، یا با کلام، مانند ترانه‌های دایه دایه، جنگ لر وکرمی اجرا می‌شود. از هنرمندان قوم لر استاد همتعلی سالم وشاگردان این استاد نظیر نجفقلی میرزایی، علیرضا حسین خانی و پیرولی کریمی را می‌توان نام برد.

موسیقی سوگواری

این نوع موسیقی بیانگر مراحل مختلف عزاداری و سنت‌های رایج آن در لرستان است. این موسیقی نیز به صورت بی‌کلام (مانند مقام‌های سحری، پاکتلی، چمری) و با کلام (مانند مراسم راراپیشکوه، راراشتکوه، راراشیرازی یا دنگ دال در مناطق مختلف بختیاری) اجرا می‌شود. به عنوان مثال اشعار متداول در دنگ دال از این دست است:

موسیقی فصول: بر اساس اعتقاد حکما در قدیم اجرای موسیقی با اوقات شب و روز، ماه‌ها و فصول در ارتباط بوده‌است و برای هر مقطع از زمان در هر ماه یا فصل، موسیقی و نغمه‌های ویژه‌ای را توصیه می‌کردند. در مناطق لرنشین نیز در گذشته چنین سنتی وجود داشت، از جمله نغمه شادمانه برزه کوهی که به هنگام بهار و بازگشت ایل از قشلاق و جشن بازگشت به سرزمین نواخته می‌شد.

موسیقی و ترانه‌های کار: شامل ترانه‌هایی است که مردان یا زنان به ویژه جوانان در هنگام کار، مانند جمع‌آوری هیزم، آب، شیردوشی و برداشت محصول مشک زنی می‌خوانند. به عنوان مثال دختران و زنها هنگام آوردن آب چشمه آوازی را به صورت همسرایی اجرا می‌کنند که زنگوله‌دار نامیده می‌شود. زنان در لرستان هنگام شیردوشی آوایی را زمزمه می‌کنند.

موسیقی و ترانه‌های طنز: این موسیقی و ترانه‌های که با اجرای حرکات موزون همراه است، در لرستان توسط عده‌ای بنام دلی اجرا می‌شد که استعداد فراوانی در ردیف کردن کلمات و اشعار به صورت بداهه داشتند و از این راه ارتزاق می‌کردند. بیشتر مردم از ترس هجویات جالب آنان مجبور به دادن مبلغی به آن‌ها بودند.

موسیقی مذهبی: این موسیقی شامل سرودهای یارسان که وزن خاصی دارند و به کلام معروف هستند و در نسخ مختلف به گویش گورانی و لکی لرستانی ثبت شده‌اند می‌شود. این کلام‌ها در نزد اهل حق بسیار گرامی و محترم شمرده می‌شوند و شامل تعالیمی هستند که هر شخص وظیفه دارد در طول حیاط خود از آن‌ها پیروی کند. برجسته‌ترین‌سازی که این نغمه‌ها را می‌نوازد «تنبور» (تمیره) است.

ترانه دایه دایه

ترانه «دایه دایه» مشهورترین و پرآوازه‌ترین سرودهٔ لری در مقام «سه پا» بوده که امروز مرزهای لرستان را درهم نوردیده و بیشتر موسیقی‌دانان و مردم کشور با این تصنیف قدیمی آشنائی کامل دارند. «دایه دایه» به مرور زمان بارها توسط آهنگسازان محلی و ایرانی بازسازی و تنظیم شده‌است. ریشهٔ این سرود حماسی لری طبق اسناد و روایت‌ها بدین صورت است: نازی خانم بیرانوند مادر فاضل اسدخان از زنان متهور بود و در شعر دایه دایه دربارهٔ نازی خانم دیگری نیز ذکری به میان آمده‌است. فرزندان هردو نازی خانم از شجاعان زمان خود بودند. نازی خانم دیگر دختر حاج عالیخان سگوند و همسر علیمردان خان فیلی بود. این تصنیف دایه دایه دربارهٔ پسرش محمدخان گفته شده‌است.

این تصنیف نیز یک بار توسط رضا سقایی در زمان شاه اجرا شد. در دوران جنگ ایران و عراق استاد محمد میرزاوندی این تصنیف رو به عنوان اثری ماندگار برای رزمندگان در دفاع از کشور ثبت کرد سید محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همایش مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سراسر کشور، دربارهٔ این تصنیف گفت: مرحوم سقائی با خلق این اثر ارزشمند و حماسی، روح ایثار و از خودگذشتگی را در بین مردم و رزمندگان اسلام ایجاد کرد.

سازهای موسیقی لری عبارتند از سرنا، دهل، تال (کمانچه)، تنبک (تمک)، و سازهای سنتی مرسوم از جمله سازهایی هستند که در موسیقی قوم لر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این میان کمانچه تنهاسازی است که با ساز سایر اقوام تفاوت اساسی دارد.

افراد شاخص

از چهره‌های شاخص این عرصه می‌توان به اساتیدی همچون حسین فرجی،مسعود بختیاری، محمد میرزاوندی، همت علی سالم،شامیرزا مرادی، پیرولی کریمی،علیرضا حسین خانی،رضا مریدی دلفان،علی اکبر شکارچی،رضا سقایی،فرج علیپور، ایرج رحمانپور، سیف الدین آشتیانی، حسن سالم و محمد باجلاوند اشاره کرد.

انتهای پیام/

صحبت‌های آخرین بازمانده‌ی سرنای خراسان

سرنا در دنیای پر زرق و برق امروز سازی رو به فراموشی است. محمد رحمدل‌خواه آخرین بازمانده نسل سرنانوازان خطه شرق خراسان است که دوسالی است خانه‌نشین شده و بیمار است. این هنرمند هفتاد و پنج ساله می‌گوید: سبکی که نسل‌های بعد از ما دارند، سبک ما نخواهد بود؛ چون تعداد زیادی از بزرگان موسیقی و هم نسلان من دیگر در این دنیا زندگی‌ نمی‌کنند فقط آنها بودند که آثار را از بر بودند.

به گزارش خبرگزاری شنو، یکی از موضوعات قابل تامل در حوزه موسیقی نواحی مختلف ایران، فراگیری سینه به سینه است و همین اتفاق بر ارزش و بهای استادان موسیقی شهرهای مختلف کشور می‌افزاید. این در حالی است که اغلب مقام‌های موسیقی هر منطقه به صورت مکتوب نت‌نگاری نشده‌اند و این کاستی قطعا در مدت زمانی نه چندان دور به تحریف و فراموشی آثار با قدمت گذشته می‌انجامد (هرچند برخی همچنان نسبت به نت‌نگاری قطعات مقامی مخالفند و نسبت به آن تعصب دارند). در این میان تنها استادان نسل‌های قبل در جریان جزییات مقام‌ها،‌ روایات، ترانه‌ها و مناسک موسیقی محورند و به جرات می‌توان گفت سینه‌ آنها گنجینه‌ای از «هنر» و «تاریخ» است. با این‌حال به دلیل بی‌توجهی و عدم شناخت درست هنرمندان و پیشکسوتان، بخش زیادی از داشته‌های این افراد همراه با آنها زیر خاک خواهد رفت بی‌آنکه فرصت مکتوب شدن پیدا کند.

محمد رحمدل‌خواه، خنیاگر و آخرین بازمانده سرنا نوازان منطقه شرق خراسان و تربت جام است. آنها که در جریان وضعیت موسیقی در دنیای امروز هستند، می‌دانند که سرنا یکی از سازهای باستانی است که در حال فراموشی‌ست و این حقیقت، ارزش و اهمیت هنرمندانی چون محمد رحمدل‌خواه را صدچندان می‌کند. در مقابل بی‌توجهی به چنین افرادی، بی‌اهمیت انگاشتن هویت و تاریخِ موسیقی و هنر خواهد بود.

 

آیا تنها ساز موسیقی شرق خراسان و تربت جام «دوتار» است؟

اغلب مردم تصورشان این است که تنها ساز با قدمت منطقه خراسان دوتار است، در صورتی که سرنا نیز از جمله‌های سازهای مورد توجه در خراسان از دیرباز بوده است. در کل موسیقی در مناطق مختلف ایران محدود به یک ساز نیست چراکه اقوام مختلف با توجه به ویژگی‌های موسیقی‌شان از برخی سازهای باستانی بهره می‌گیرند و این اتفاق از گذشته مرسوم بوده است تا جایی که برخی سازها به ساز بومی و محلی اقوام بدل شده‌اند. سرنا یکی از همین سازهاست. این ابزار موسیقایی باستانی همواره در استان‌هایی چون کردستان، کرمانشاه، لرستان و سیستان و بلوچستان مرسوم و مورد توجه بوده است. باید یادآور شد فیزیک و ظاهر این ساز بادی در تمام مناطق یک شکل نیست و اقوام بنا به دلایلی در ظاهر و سوراخ‌های آن تغییراتی اعمال کرده‌اند. موردی که معمولا در تمام شهرها یکی است همراهی سرنا با ساز کوبه‌ای دهل است.

محمد رحمدل‌خواه که حال هفتاد و پنج ساله است، مانند تمام هنرمندان نواحی یادگیری موسیقی را از کودکی آغاز کرده است. هنر او به نوازندگی سرنا و حفظ نواهای ساز و دهل خلاصه نمی‌شود بلکه او بر تمام بازی‌های منطقه‌ شرق خراسان نیز اشراف دارد و آنها را از بر است.

رحمدل‌خواه ، آن زمان که سن و سال کمتری داشته و قبل از آنکه بیماری و کهولت سن او را از پا بیندازد، فعالیت گسترده‌ای در جهت شناساندن موسیقی دیارش به مردم ایران و دیگر کشورها داشته و همواره در این زمینه دغدغه‌مند بوده. اما پس از درگذشتِ او (که حال خانه‌نشین است) نسل سرنانوازان شرق خراسان و تربت جام منقرض خواهد شد. عزلت و خانه‌نشینی و عدم توجه به این استاد پیشکسوت بهانه و مناسبتی برای گفتگو با اوست. در خلال گفتگو اجراهایی از محمد رحمدل‌خواه قابل شنیدن و دیدن است.

زندگی‌ام با پولی که وزارت ارشاد می‌دهد، می‌گذرد و دوسال است بیمارم و در خانه افتاده‌ام

استاد محمد رحمدل‌خواه در ابتدای صحبت‌هایش درباره نحوه ورودش به عرصه موسیقی می‌گوید: من موسیقی را از بچگی یاد گرفتم و وقتی موسیقی برایم جدی شد نزد استاد رسول نظری که استاد بزرگی بود رفتم و سرنانوازی را از او یادگرفتم. تا وقتی هم متاهل شوم شاگردش بودم.

 رحمدل‌خواه که در گذشته‌ای نه چندان دور یکی از فعال‌ترین هنرمندان خطه خراسان بوده و علاوه بر حضور در جشنواره‌ها در کشورهایی چون دانمارک،‌ استرالیا، ژاپن،‌ عمان و روسیه به اجرای برنامه پرداخته، حال چندسالی است گوشه انزوا گزیده و دیگر مانند قبل در عرصه موسیقی فعال نیست. او می‌گوید: من هفتاد و پنج ساله‌ام و دیگر مانند قبل جوان نیستم. البته اتفاقی که باعث کم کاری من شده بیماری من است. دو سالی هست در خانه افتاده‌ام و ساز هم نمی‌زنم.

آخرین بازمانده نسل سرنا نوازان شرق خراسان در پاسخ به این سوال که او نیز مانند برخی دیگر از هنرمندان هم‌دیارش در کنار موسیقی به مشاغلی چون کشاورزی و دام‌داری و دیگر امور مشغول است یا خیر، می‌گوید: من شغل دیگری جز موسیقی ندارم و حال که خانه‌نشین شده‌ام منبع هم درآمدی ندارم. حقیقتا با پولی که  وزارت ارشاد به من می‌دهد، امرار معاش می‌کنم. الان هم دوسالی است که مریضی کرونا شرایط را بدتر کرده. دیگر برنامه‌ای برگزار نمی‌شود و تا جایی که می‌دانم، ‌جشنواره‌ها هم مثل قبل نیستند یا شاید هم برگزار نمی‌شوند.

این نوازنده پیشکسوت سرنا درباره چگونگی تامین هزینه‌های زندگی و بیماری‌اش هم اینطور بیان می‌کند که؛ هزینه‌های درمانم را خودم تامین می‌کنم.

 برای آموزش پول نمی‌گیریم

 اغلب استادان موسیقی نواحی به دلیل عشقی که به هنرشان دارند از شاگردانشان پولی دریافت نمی‌کنند. این نوع مواجهه با مقوله آموزش و تدریس در شهرستان‌ها و روستاها باعث شده هنرمندان نواحی از این بخش درآمدی نداشته باشند. محمد رحمدل‌خواه نیز مانند دیگر استادان همواره به تربیت شاگردانی مشغول بوده است. اما درباره وضعیت برگزاری کلاس‌های آموزشی‌اش نیز خبر مسرت بخشی ندارد و می‌گوید: این روزها در بی‌خبری می‌گذرد و کسی از حال کسی آگاه نیست. بیماری باعث شده دیگر نتوانم به تربیت شاگردان بپردازم. کرونا خطرات را خیلی زیاد کرده است. نه فقط جلسه‌ها و کلاس‌ها تعطیل نمی‌شود؛ بلکه آن جمع‌های دوستانه کاری و آموزشی هم برگزار نمی‌شود. البته برخی از شاگردانم که به طور مستمر آموزش دیده‌اند مشغول کار هستند و بعضی از آنها شاگرد هم دارند.

این هنرمند پیشکسوت ادامه می‌دهد: حالا نوجوان‌ها و جوان‌های دیگری برای یادگیری از من سراغ می‌گیرند. این توجه‌ها خوب است اما کلا سبکی که نسل‌های بعد از ما دارند، سبک ما نخواهد بود؛ چون تعداد زیادی از بزرگان موسیقی و هم نسلان من دیگر در این دنیا زندگی‌ نمی‌کنند فقط آنها بودند که آثار را از بر بودند.

خداوند هر صد سال یک یا دونوازنده به هر منطقه موهبت می‌کند

رحمدل‌خواه به توضیحاتش اینطور اضافه می‌کند: اینکه می‌گویم نسل‌های بعد نمی‌توانند آن سبک قدیمی و درست را دنبال کنند به این دلیل است که اغلب آنها آثار قدیمی را بلد نیستند. مثلا اگر بیست قطعه یا مقام داشته باشیم آنها چندتای آنها را می‌توانند بزنند. یا اگر مثلا آهنگی بیست جمله است، نسل‌های امروزی می‌توانند هفت‌، جمله را بنوازند و این آن چیزی نیست که باید باشد. آنها باقی جمله‌ها و آثار نمی‌توانند بنوازند چون واقعیت این است که خداوند هر صد سال یک یا دونوازنده به موسیقی هر منطقه موهبت می‌کند. فکر می‌کنم هنوز در این زمینه قرعه به نام نسل‌های جدید نیفتاده است. برای همین است که می‌گویند باید قدر بزرگان را بدانیم. آنها همیشه در قید حیات نیستند و نبودشان به نفع هنر نیست.

او درباره آثار مکتوب در حوزه موسیقی و سرنای خراسان نیز می‌گوید که، اینطور نیست که هیچ منبعی نباشد. شاید در کتابخانه‌ها آثاری درباره سرنا باشد که مواردی را از من نقل کرده باشد اما آنها به دست خط خودم نیستند.

مسئولان از اوضاعم خبر دارند

دیگر موضوعی که همواره انتقاد و گلایه هنرمندان و هنردوستان را در پی داشته، عدم توجه به مفاخر و بزرگان موسیقی در زمان حیات آنهاست. در ایران روال این است که مسئولان پس از مرگ هنرمندان به یادشان می‌افتند و برای آنها تجلیل می‌گیرند. باید یادآور شد توجه رسانه‌ها و فعالان فرهنگی به بزرگان هنر طی دو سه سال گذشته باعث شده مسئولان ارشاد و انجمن‌ها، بیش از قبل به سراغ اساتید بروند و در جریان حال و روزشان قرار گیرند. این هنرمند می‌گوید: مسئولان در شهر مشهد پیگیر حالم هستند و از حال و روزم خبر دارند و گاهی به من سر می‌زنند. من از آن افراد ممنون و راضی هستم. آنهایی هم که از حالم خبر ندارند، می‌گویند چرا نیستی و کار نمی‌کنی؟!

رحمدل‌خواه یکی از فعال‌ترین هنرمندان موسیقی خراسان بوده است. خودش با اشاره به اینکه هنرمندان خارجی زمانی هنرمندان ایرانی را می‌شناختند،‌ می‌گوید: هدفم از آن همه اجرا این بود که سرنا را بیشتر و بهتر به دنیا معرفی کنم و اگر می‌خواهیم این ساز باستانی از بین نرود باید جوان‌ها هم این مسیر را ادامه دهند. آن زمان که برای برگزاری کنسرت به کشورهای دیگر می‌رفتم هنرمندان خارجی احترام زیادی به من می‌گذاشتند و این یعنی ما توانسته‌ایم سازی مانند سرنا را به غیر ایرانی‌ها هم معرفی کنیم.

بعد هم اضافه می‌کند: با اینکه هنرمندان هم‌نسل من برای معرفی موسیقی و سازهای ایران تلاش کردند، اما اتفاق بدی که در حال رخ دادن است فراموشی ساز سرنا در خراسان و شهرهای دیگر است که باید جلوی آن را گرفت. اگر این ساز باستانی کمرنگ یا فراموش شود بسیار حیف است.

فشار سرنا روی حنجره‌ام اثر کرده، دیگر نمی توانم بنوازم

این هنرمند پیشکسوت با اشاره به اینکه نسبت به قبل وضعیت جسمانی بهتری دارد، درباره نحوه نوازندگی ساز سرنا و دشواری‌های آن اینطور می‌گوید: سرنا نه تنها ساز بلکه موجودی بسیار سخت است. اگر بخواهم درباره سختی‌های ساز سرنا صحبت کنم،‌ دشواری‌ها و مکافات‌هایی زیادی وجود دارد که به توضیح نیاز دارند. سرنا ساز کوچکی است و ظاهر آن باعث می‌شود مردم فکر کنند نواختنش راحت است، در صورتیکه برعکس است. اتفاقا سرنا نسبت به دیگر سازهای بادی سخت‌تر است، چون فشار مستقیم آن در دم و بازدم‌ها مستقیما روی حنجره نوازنده است. فشار سرنا روی حنجره، بعضی نوازندگان را در سنین بالا با مشکل مواجه می‌کند و بیماری‌هایی را در پی دارد. من در دوران فعالیتم خیلی کار کرده‌ام و خیلی سرنا زده‌ام و حالا دو، سه سالی است آن فشارها بر من اثر کرده و باعث شده بیمار شوم.

برخلاف تصور برخی ساختن سرنا کار راحتی نیست

رحمدل‌خواه که یکی از سازندگان ساز سرنا نیز هست، درباره جزییات ساخت این ساز می‌گوید: درست است که سرنا ساز کوچکی است، اما ساخت آن راحت نیست و زمان می‌برد اما خیلی‌ها این را نمی‌دانند. مثلا من همین الان اگر از ساعت هفت صبح بنشیم، تا یک ظهر فقط می‌توانم دو میل (اجزای اصلی سرنا) بسازم! اما آیا این میل‌ها می‌توانند کیفیت خوبی داشته باشند؟ آیا این میل‌ها روی ساز می‌خوانند؟ نمی‌توانند بخوانند؟ که اگر نخوانند باید دوباره روی آنها کار شود، تا درست شوند. این کار سختی‌های خودش را دارد. میل‌ها در آخر باید روی سازها سوار شوند. این موجود کوچک پنج‌تا خزینه دارد، بعد می‌بینی بعضی  هفت، هشت‌تا و نه‌تا سوراخ دارند. مرحله دیگری هست که ساز باید تنظیم شود. بعضی سازه‌ها راحت بدون سختی تنظیم می‌شوند و سازهایی هم داریم که روی آنها کار می‌کنیم و آخر هم تنظیم نمی‌شوند.

این سرنانواز سخنانش را اینطور به پایان می‌برد: ساختن سرنا تنها کاری است که هنوز انجام می‌دهم، اما این کار سودی برای سازنده محسوب نمی‌شود و تنها عشق است که مرا به این کار وامی‌دارد.

انتهای پیام/

کلید دنیای آهنگسازی «نوازندگی» است

 

آهنگساز زنجانی گفت: در موسیقی ایرانی و در وهله اول شخص باید یک نوازنده شود، به همین خاطر افرادی در این حوزه موفق هستند که نوازنده خوبی نیز باشند.

به گزارش خبرگزاری شنو، بهمن فریادرس  در رابطه با آهنگسازی در موسیقی ایرانی، اظهار کرد: در آهنگسازی یک‌ هنرمند باید بتواند بر اساس اصول و قواعد، یک ملودی را تزئین کرده و شنیدنی کند که برای این‌ کار، در کنار استعداد نیاز به آموزش صحیحی دارد تا بتواند در رابطه با یک‌ قطعه چیدمان صحیحی را نیز ارائه کند.

وی‌ با بیان اینکه آهنگسازی، به آهنگسازی موسیقی ایرانی، غربی و ملودی‌سازی تقسیم می‌شود، افزود: در موسیقی ایرانی و در وهله اول، شخص باید یک نوازنده بوده و با اصول موسیقی ایرانی و دستگاه‌های آن آشنا شده و بعد شروع به ساخت و خلق ملودی کند.

 آهنگساز زنجانی

با بیان اینکه در برای موسیقی ایرانی، آهنگساز باید یک آشنایی نسبی با سازهای ایرانی داشته‌ باشد، تصریح کرد: ساخت و خلق ملودی در موسیقی ایرانی باید مبتنی بر ردیف و اصول موسیقی ایرانی باشد و فردی که می‌خواهد در این زمینه فعالیت کند، باید تسلط بر سازهای ایرانی نیز داشته‌ باشد تا بتواند برای بخش‌های مختلف آن ملودی را بنویسد.

فریادرس با بیان اینکه آهنگ‌سازانی در موسیقی ایرانی موفق هستند که نوازندگان خوبی باشند. ادامه داد: علاقه‌مندان به بخش موسیقی ایرانی باید در مرحله اول ساز را به شکل تخصصی یاد بگیرند و بعد از اینکه نوازندگی آن‌ها در حد قابل قبولی بود، ساخت ملودی را آغاز کنند و در انجام این کار باید اجازه دهند بستر این کار برای آن‌ها فراهم شود و بعد از یادگیری پیش‌زمینه‌های آن، به ساخت ملودی بپردازند.

وی با بیان اینکه همه عوامل در تولید یک قطعه موسیقی دخیل هستند ولی آهنگساز نقش مهم‌تری داشته و خالق یک اثر موسیقی است. خاطرنشان کرد: زنجان پتانسیل و چشم‌انداز بالایی در حوزه موسیقی دارد و پیشکسوتان خوبی نیز در استان حضور دارند که کار آهنگسازی را انجام می‌دهند و امیدوارم این روند ادامه داشته و شاهد ظهور چهره‌های موفق در استان باشیم.

انتهای پیام/

فراخوان چهارمین جشنواره موسیقی امیرجاهد

فراخوان چهارمین جشنواره سراسری موسیقی امیرجاهد، منتشر شد و ثبت نام این دوره تا ۳۰ دی ماه سال جاری ادامه دارد.

 به گزارش خبرگزاری شنو، فراخوان چهارمین جشنواره سراسری موسیقی امیرجاهد  منتشر شده  و متقاضیان تا 30 دی ماه سال جاری فرصت دارند با مطالعه آیین‌نامه، آثار خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند.

مهدی مساح بیدگلی دبیر اجرایی جشنواره با اعلام این خبر گفت: پس از بررسی آثار و اعلام نتایج اولیه در بهمن ماه 1400 در نظر داریم اجرای صحنه‌ای پذیرفته‌شدگان نهایی در حضور هیئت داوران را اسفند ماه امسال برگزار کنیم.

دبیر اجرایی جشنواره گفت:

 این جشنواره با همکاری خانه موسیقی ایران و خانه موزه دکتر معین و استاد محمدعلی امیرجاهد در دو شاخه موسیقی سنتی (دونوازی- اجرای گروهی – آواز) و موسیقی کلاسیک (دونوازی- اجرای گروهی – آواز) در رده‌های سنی  الف (7 تا 14 سال)، ب (15 تا 22 سال)، ج (23 تا 30 سال) برگزار می‌شود.

وی افزود: متقاضیان با مطالعه آئین‌نامه و فراخوان جشنواره در سایت خانه موسیقی ایران IRANHMUSIC.IR و سایت خانه موزه دکتر معین و استاد امیرجاهد MOEENJAHED.IR می‌توانند نسبت به تکمیل فرم و ارسال آثار خود به دبیرخانه جشنواره تا سی دیماه سال جاری اقدام کنند.

بیدگلی در پایان گفت: سومین دوره جشنواره امیرجاهد باتوجه به شیوع بیماری کرونا به تعویق افتاد و در نهایت به دو صورت آنلاین (ویژه پذیرفته شدگان شهرستانی) و حضوری (ویژه پذیرفته شدگان تهرانی) در تیر ماه سال جاری برگزار شد. اما امیدواریم باتوجه به واکسیناسیون سراسری کرونا، دوره چهارم جشنواره همچون دوره‌های اول و دوم به صورت حضوری برگزار شود.

این جشنواره با همکاری خانه موسیقی ایران و خانه موزه دکتر معین و استاد محمدعلی امیرجاهد برگزار می‌شود.

انتهای پیام/

حضور ۲۵۰۰ نوازنده و خواننده در جشنواره موسیقی جوان

حدود ۲ هزار و ۵۰۰ خواننده و نوازنده در گروه‌های مختلف سنی در پانزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان شرکت می‌کنند.

به گزارش خبرگزاری شنو و به نقل از روابط عمومی جشنواره ملی موسیقی جوان، پانزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان میزبان حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نوازنده و خواننده از سراسر کشور است.با اتمام مهلت فراخوان جشنواره پانزدهم و پس از بررسی‌های صورت گرفته، ۲ هزار و ۵۰۰ نوازنده و خواننده آثارشان را در پنج بخش «موسیقی دستگاهی»،«موسیقی کلاسیک»، «موسیقی نواحی»، «آفرینش در تکنوازی» و «آهنگسازی» به دبیرخانه جشنواره ارسال کردند که بیشترین تعداد در قیاس با دوره‌های قبل است.

جشنواره پانزدهم ملی موسیقی جوان

با دبیری هومان اسعدی و مشارکت گسترده استادان موسیقی کشور به صورت مجازی و در چهار بخش «موسیقی دستگاهی ایران»، «موسیقی کلاسیک»، «موسیقی نواحی ایران» و «آهنگسازی» برگزار می‌شود.

در این دوره در بخش موسیقی دستگاهی یک هزار و ۱۲۰ خواننده و نوازنده، در بخش موسیقی کلاسیک ۴۱۰ نوازنده، در بخش موسیقی نواحی ۷۷۰ نوازنده و خواننده، در بخش آفرینش در تکنوازی ۶۰ نوازنده و در بخش آهنگسازی ۱۰۰ آهنگساز شرکت کرده اند.

در بخش «موسیقی دستگاهی ایران» خوانندگان و نوازندگان سازهای تار، تنبک، دف، سنتور، سه‌تار، عود، قانون، کمانچه، نی؛ در بخش «موسیقی کلاسیک» نوازندگان سازهای اُبوا، پیانو، ترومبون، ترومپت، فلوت، کلارینت، کنترباس، گیتار، ویلن، ویلنسل، ویولا، هورن و در بخش «موسیقی نواحی ایران» خوانندگان و نوازندگان سازهای زهی، بادی و کوبه‌ای از مناطق مختلف کشور به رقابت خواهند پرداخت.

پانزدهمین جشنواره ملی در قالب سه گروه سنی «الف»، ۱۵ تا ۱۸ سال، (متولدین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵)، گروه سنی «ب»، ۱۹ تا ۲۳ سال، (متولدین سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱) و گروه سنی «ج»، ۲۴ تا ۲۹ سال، (متولدین سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶) برگزار می‌شود.

داوری آثار رسیده از نیمه شهریورماه با حضور اساتید برجسته موسیقی ایران در قالب هیأت داوران، بررسی و ارزیابی می‌شود وبا پایان داوری، اسامی منتخبان از سوی دبیرخانه جشنواره اعلام خواهد شد. این در حالی است که با توجه به شیوع بیماری کرونا پانزدهمین دوره جشنواره ملی موسیقی جوان همانند سال گذشته به صورت مجازی برگزار می‌شود.

پانزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان پاییز امسال به دبیری هومان اسعدی و مشارکت گسترده استادان موسیقی ایران با حمایت دفتر موسیقی و معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری بنیاد رودکی برگزار می‌شود.

 

انتهای پیام/

 

ستیز طالبان با صدای زنان

به گزارش خبرگزاری شنو، جنبش طالبان پخش موسیقی،صدا و حضور زنان مجری در شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی افغانستان را ممنوع کرد.

به گزارش خبرگزاری شنو، جنبش طالبان پخش موسیقی،صدا و حضور زنان مجری در شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی افغانستان را ممنوع کرد.

نهاد وابسته به وزارت اطلاع رسانی و فرهنگ در قندهار با صدور دستورالعملی جدید خطاب به رادیوها و تلویزیون‌های محلی، پخش موسیقی و برنامه‌هایی  که در آنها صدای زنان شنیده می‌شود، ممنوع کرده است،این وزارتخانه برنامه‌هایی را که زنان به نوعی در آن حضور دارند را ممنوع کرده است.

تصمیم برای ممنوعیت پخش موسیقی و فعالیت زنان همزمان با ورود آخوندزاده رهبر طالبان به شهر قندهار از خارج کشور گرفته شده است،او نشست‌هایی با رهبران سیاسی طالبان در چارچوب رایزنی‌ها برای تشکیل دولت جدید برگزار کرده است.

چند روز پیش طالبان گفته بودند، ممنوعیت پخش موسیقی در اماکن عمومی را اعمال خواهند کرد،چند روز پس از تسلط طالبان بر کابل در تاریخ ۱۵ اوت، شبکه طلوع نیوز گزارش داده بود، مجریان زن شبکه مذکور به کار خود ادامه می‌دهند.

پیشتر طالبان به صراحت گفته بودند، کارمندان زن می‌توانند در آینده به محل کار خود طبق ضوابط مربوطه بازگردند.

طالبان روز جمعه زنان کارمند در بخش بهداشت را به بازگشت به محل کارشان فراخواندند آنها تاکید کردند، هیچ مانعی برای انجام وظیفه زنان در مشاغل شان وجود ندارد،اما با این وجود زنان معلم و دیگر کارمندان زن در برخی ولایت‌های افغان به رغم تعهد گروه طالبان به سیاستگذاری‌هایی برای حفظ امنیت زنان در معرض سخت‌گیری‌های جنگجویان این گروه قرار گرفته‌اند.

پیش از این، شماری از کشورهای جهان با صدور بیانیه‌ای از صاحبان قدرت های این کشور خواسته‌ بودند، حقوق زنان و دختران را تضمین کنندبسیاری از منتقدان وضعیت کنونی افغانستان احتمال داده بودند، طالبان پس از کسب قدرت سیاسی در افغانستان دست به اخراج هزاران زن شاغل بزند.

پیش از این نیز طالبان در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ زمانی که حکومت افغانستان را در دست داشت، موسیقی را ممنوع اعلام کرده بود.

انتهای پیام/ 

 

 

«مسیر» در بازار موسیقی

 

 

آلبوم «مسیر» با هنرمندی رضا طریقت و یاشار یاری از نوازندگان و هنرمندان جوان موسیقی ایرانی در حال و هوایی متفاوت پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

به گزارش خبرگزاری شنو، «مسیر» عنوان یکی از تازه‌ترین مجموعه‌های منتشر شده در بازار موسیقی است، که با هنرمندی رضا طریقت و یاشار یاری در دسترس شنوندگان قرار گرفت.

«مسیر»، «لالایی»، «دریا»، «شوق پرواز»، «لحظه»، «خاطره»، «رقصان»، «چشم هایش» عنوان آثاری هستند که در این آلبوم منتشر شده‌اند. این در حالی است که رضا طریقت به عنوان نوازنده ویولن، ویولا، کمانچه، کمانچه آلتو و یاشار یاری به عنوان نوازنده گیتار آکوستیک، گیتار الکتریک و گیتار نایلون در این آلبوم حضور داشته‌اند.

آلبوم «مسیر» حاصل همکاری رضا طریقت و یاشار یاری، دو هنرمند جوان با نگاهی نوین در عرصه موسیقی ایرانی است. نشر «ساز نوروز» در جهت معرفی آثار هنرمندان جوان و نوآور و مسلط بر این اثر را روانه بازار کرده است. این اثر چهارمین مجموعه از این نشر با دیدگاهی نو در موسیقی ایرانی است.

یاشار یاری از هنرمندان جوانی است که تحصیلات خود را در رشته موسیقی به اتمام رسانده است. او فعالیت حرفه‌ای خود را با ساخت چندین اثر برای رادیو آغاز کرده و در این بین هم با گروه‌های تئاتری و ساخت موسیقی چند فیلم کوتاه همکاری داشته است.

رضا طریقت هم از جمله هنرمندان جوان موسیقی است که علاوه بر تکمیل تحصیلات دانشگاهی خود در رشته موسیقی نوازندگی ساز کمانچه را با اردشیر کامکار و شروین مهاجر ادامه داد. او ویولن را هم نزد هنرمندانی چون ارسلان کامکار، مرجان قنبری مهر، همایون رحیمیان و حسن ریاحی فرا گرفت و پس از آن نیز در عرصه نوازندگی پیانو و اصول هارمونی نزد هنرمندانی چون وارطان ساهاکیان، مهسا خویی و محمد سریر آموزش دید.

انتهای پیام/

موسیقی «بی‌کلام» مثل کت و شلوار از مد نمی‌‌افتد