نماد مقاومت یونان میکیس تئودوراکیس

 

میکیس تئودوراکیس، موسیقیدان نامدار و بزرگ‌ترین و سرشناس‌ترین چهره موسیقی یونان پس از ۹۶ سال زندگی پربار و یادگار گذاشتن کارنامه‌ای با بیش از هزار اثر موسیقایی از دنیا رفت.

به گزارش خبرگزاری شنو،میکیس تئودوراکیس، آهنگساز شهیر یونانی ۲۹ ژوئیه ۱۹۲۵ در شهر خیوس استان اژه یونان به دنیا آمد.

زندگینامه

میکیس ۲۹ جولای ۱۹۲۵ در یکی از جزایر دریای اژه به دنیا آمد و از ۱۷ سالگی وارد دنیای موسیقی شد. او را سرشناس‌ترین چهره موسیقی یونان در تمام تاریخ و نماد مقاومت یونانی می‌دانستند. در جریان اشغال نظامی یونان در جنگ جهانی دوم، نازی‌ها میکیس ۱۸ ساله را که به کمونیست‌ها پیوسته بود در ۱۰۴۳ دستگیر کردند و به اردوگاه‌های کار اجباری فرستادند.

تئودوراکیس در دوران دیکتاتوری سرهنگ‌ها و ژنرال‌ها در یونان که از ۱۹۶۷ آغاز شد، سال‌ها به زندان افتاد، از سرزمین مادری بیرون رانده و آهنگ‌ها و آثارش هم غیر قانونی اعلام شد. در دوران بحران مالی دهه ۲۰۱۰ او همراه مردم رنجدیده کشورش به خیابان‌ها آمد و به اقدام‌های سختگیرانه دولت یونان علیه شهروندان آسیب‌دیده اعتراض کرد. میکیس چند سال هم نماینده مجلس بود.

تئودوراکیس از ۱۹۵۳ وارد دنیای سینما شد و از مهم‌ترین فیلم‌هایی میکیس تئودوارکیس بیشتر برای ساخت موسیقی فیلم «زوربای یونانی» با بازی آنتونی کویین که شهرتی بین المللی برای وی به ارمغان آورد، شناخته می‌شد. موسیقی «زوربای یونانی» به گونه‌ای ذات نژاد پرهیاهو مردم یونان را نشان می‌داد.

او یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های سیاسی و از شناخته‌شده‌ترین هنرمندان این کشور در جهان پس از برقراری دموکراسی در یونان جدید بود. او در سال‌های اخیر با بیماری‌های مختلف رو‌به‌رو بود. در طول دهه‌ها فعالیت موسیقی صدها آهنگ ساخت و در بسیاری از تالارهای مشهور موسیقی‌ جهان به هنرنمایی پرداخت. با بسیاری از هنرمندان معروف خارجی و بین‌المللی همکاری کرد.

آهنگساز اسطوره‌ای یونان بعدها برای فیلم‌های کوستا گاوراس از جمله «زد» و «حکومت نظامی» نیز موسیقی متن نوشت.

 

پارلمان یونان

میکیس تئودوارکیس که در عرصه سیاست نیز فعال بود در اواخر دهه ۶۰ میلادی از سوی حکومت دیکتاتوری کشورش تبعید شد. در آن سال‌ها موسیقی سرکش تئودوراکیس یادآور آزادی‌های از دست رفته مردم کشورش بود. تئودوراکیس البته اواسط دهه ۷۰ به کشورش بازگشت و بعدها چندین بار به مجلس سنای یونان نیز راه پیدا کرد.

تئودوراکیس در ایران

نام تئودوراکیس در ایران نخستین بار با فیلم «زوربای یونانی» بر سر زبان‌ها افتاد؛ فیلمی که بر اساس رمان معروف نیکوس کازانتزاکیس و به کارگردانی مایکل کاکویانیس ساخته شد.

«زوربای یونانی» اثری نسبتا مطول (۱۴۶ دقیقه) و محصول آمریکا است که ایرانیان از آن، سه نام و یک صحنه را بیش از همه در خاطر دارند.

نام آنتونی‌کویین، که بعدها و با بازی در نقش «حمزه» در فیلم پیامبر به چهره‌ای محبوب در میان عام و خاص ایرانی بدل شد، ایرنه پاپاس (بازیگر نقش روسپی در آن فیلم) که او هم نقش‌آفرینی «هند جگرخوار» شهرتی برایش در ایران فراهم آورد، و آهنگساز فیلم و صحنه معروف رقص آنتونی‌ کویین در نقش زوربا.

شهرت این فیلم سبب شد تا ۵ سال بعد، برگردان فارسی اثر ابتدا از سوی تیمور صفری منتشر شود، هرچند بعدها با ترجمه محمد قاضی از این اثر و دیگر آثار کازانتزاکیس، آثار او به چاپ‌های متعددی رسید و سبب شد تا زوربای یونانی در قالب کتاب نیز به شهرتی بالا در میان ایرانیان دست یابد و این گونه، کتاب و فیلم و موسیقی تئودوراکیس به کمک هم آمدند تا نام «زوربای یونانی» به فرهنگ ایرانیان هم راه یابد.

 

گزیده موسیقی‌های متن اصلی فیلم:

 

۱۹۶۰: ماه عسل (مایکل پاول)

۱۹۶۱: فدرا (ژول داسن)

۱۹۶۲: پنج مایل مانده به نیمه‌شب (آناتول لیتواک)

۱۹۶۲: الکترا (مایکل کاکویانیس)

۱۹۶۴: زوربای یونانی (مایکل کاکویانیس)

 

۱۹۶۹: زد (کوستا گاوراس)

۱۹۷۲: حکومت نظامی (کوستا گاوراس)

 

۱۹۷۳: نبرد سوتیسکا (Stipe Delić)

۱۹۷۳: سرپیکو (سیدنی لومت)

۱۹۷۶: نامه‌هایی از ماروسیا (میگل لیتین)

۱۹۷۷: ایفیگنیا (مایکل کاکویانیس)

 

 

درگذشت

تئودوراکیس در سن ۹۶ سالگی و پس از تحمل یک دوره طولانی بیماری در شهر آتن درگذشت که چهره ای بسیار محبوب نزد یونانی ها بود و به عنوان یک چهره مهم هنری و سیاسی در این کشور شناخته می شود. درگذشت تئودوراکیس سه روز عزای عمومی اعلام شد و پرچم یونان در ساختمان‌های دولتی به صورت نیمه افراشته به اهتزاز در آمد و تمامی مراسم‌های فرهنگی به تعویق افتاد. رییس‌جمهور، نخست وزیر، رییس پارلمان، وزرا و تمامی احزاب پارلمانی، بسیاری از شخصیت‌های سیاسی، چهره‌های مشهور فرهنگ و هنر یونان و جهان پیام‌های تسلیت صادر کردند.